Meer omkijken naar elkaar zorgt voor een fijne en stevige buurt
Meer omkijken naar elkaar in de buurt, dat is waar de Buurt als Ecosysteem over gaat. Buren die even langslopen bij hun buurvrouw na ziekenhuisopname, een keer een boodschap doen voor een ander of alert zijn wanneer de gordijnen langer dicht blijven dan normaal. De acties hoeven niet groot te zijn, en kunnen van grote waarde zijn voor een ander.
Door de dubbele vergrijzing komt de zorg onder druk te staan. De verwachting is dat wijkverpleging, huisartszorg en ziekenhuiszorg in de komende vijf tot tien jaar schaarser worden. Het wordt een uitdaging om professionele zorg beschikbaar te houden voor de mensen die het écht nodig hebben. Steeds vaker zal aan buren, familie en bekenden gevraagd worden om te helpen. Niet om medische taken over te nemen, maar om te helpen in het dagelijks leven van iemand die zorg nodig heeft.
En dat vinden buurtbewoners vaak helemaal niet zo erg. ‘Ik wil best wat doen hoor, maar hoe kom ik erachter dat iemand hulp nodig heeft?’ zegt Joop (buurman). De bereidheid om te helpen is vaak hoog, maar er is nog wel wat nodig om mensen goed bij elkaar te brengen. Ook weten buren vaak niet zo goed wat ze dan kunnen doen. ‘Een keer een maaltijd bereiden, een wandeling maken of even checken of iemand ok is, zou al enorm helpen. Dan heb ik ruimte om meer cliënten te helpen met dagelijkse verzorging, medicatie of wonden’ zegt Patricia (wijkverpleegkundige).
Mooie bewonersinitiatieven
Er zijn mooie voorbeelden van buurtbewoners die zelf initiatief nemen. Mensen die nu al nadenken over hoe zij oud willen worden, en zich afvragen wie voor hen zorgt in de toekomst. De Lief&Leed-straten, de voorzorgcirkels, het doen van vrijwilligerswerk of het vergroenen van de straat. Buurtbewoners die zich actief inzetten voor hun omgeving investeren zo ook in hun eigen netwerk van mensen die naar hen omkijken.
July Alkemade startte de eerste voorzorgcirkel in de Vijfhoek.
Met een team van bevlogen professionals wordt in de Vijfhoek en de Binnenstad in Haarlem gewerkt aan het project de Buurt als Ecosysteem. Zij werken aan activiteiten die buren meer stimuleren om elkaar te kennen en te helpen. Er is een senioren wandelgroep, het ‘uurtje voor het buurtje’ bij Café de Vijfhoek en de spelletjesmiddag bij Café Van Gunsteren. Ook wordt er gestart met een preventieve gezondheidscheck door wijkverpleegkundigen bij de Buurtplaats in de bibliotheek en komen er trainingen in de buurt over gezondheidsthema’s.
Het team bestaat uit Peter Rethans (sociaal makelaar Buurts), Jori Alkemade (Antropoloog), Patricia Poetoehena (wijkverpleegkundige Zorgbalans), Mirjam Touw (wijkverpleegkundige Buurtzorg), Marleen Zwartkruis (communicatie), Chris Rabbers (trainer) en Suzan van Ingen (programmamanager).
Bestuurders van betrokken organisaties steunen dit project en zijn nieuwsgierig naar de verdere ontwikkelingen. Twee keer per jaar gaan zij met elkaar in gesprek om te leren, ervaringen te delen en ruimte te bieden aan professionals die hiermee oefenen. ‘De eerste bestuurdersochtend vond plaats op 11 juli 2025 en vormt een mooie basis om de toekomst mee in te gaan. We gaan leren en oefenen met het samenspel van buurtbewoners en professionele inzet. We zijn benieuwd wat dit betekent voor cliënten, familie, buren, vrijwilligers, professionals en de buurt’, zegt Vera Bergkamp (bestuurder Zorgbalans).
Op de foto v.l.n.r. 1e rij - Diana van Loenen (wethouder gemeente Haarlem), Jeannette Vader (Bestuurder Buurts), Leon Aarts (CEO Spaarne Gasthuis), Suzan van Ingen (programmamanager), Mariët Christiaans (Regiocoördinator IZA, gemeenten Kennemerland), Nout Waller (Directeur-Bestuurder HZK) / 2e rij - Kinge Bouma (Arts SEH/innovatielab Spaarne gasthuis), Inge Veenstra (directeur wijkzorg Zorgbalans), Vera Bergkamp (bestuurder Zorgbalans), Linda Wegman (Directeur VWC-BUUV), Nicole de Reuver (projectleider kernteam in de wijk), Bouke Bijnsdorp (Directeur Mens & Organisatie Zorgbalans) / 3e rij - Suzan van de Waal (Gebiedsmanager Buurts) en Mirjam Touw (Wijkverpleegkundige Buurtzorg).
De Buurt als Ecosysteem is een landelijke samenwerking van 20 wijkzorgorganisaties die in verschillende buurten in Nederland hiermee gaan oefenen. Zorgbalans is de aanjager van de Buurt als Ecosysteem in de regio Zuid-Kennemerland. Dit project is in Haarlem een samenwerking van Buurtzorg, Zorgbalans, gemeente Haarlem, Buurts, Huisartsen Zuid-Kennemerland, Tandem Mantelzorg, VWC-BUUV, Spaarne Gasthuis, het wijkplatform en betrokken buurtbewoners. Het project wordt voor de komende drie jaar gefinancierd vanuit IZA.